"Zamawiam lekarza "- czyli zmiana podstawy zatrudnienia lekarza w podmiocie leczniczym

Nie jest tematem nowym, że zdecydowanie popularniejszą formą współpracy z lekarzami przez szpitale czy prywatne podmioty lecznicze jest umowa cywilnoprawna (tzw. kontrakt) niż umowa o pracę przewidująca możliwość zatrudnienia lekarza „tylko” na niecałe 40 h tygodniowo z koniecznością zapłaty za nadgodziny w razie przekroczenia tej normy. Zgodnie z ustawą o działalności leczniczej, podmiot leczniczy spełniający przesłanki określone w Prawie zamówień publicznych, może udzielić lekarzowi zamówienia na udzielanie w określonym zakresie świadczeń zdrowotnych. Jeżeli wartość takiego zamówienia przekracza równowartość kwoty 14.000 euro, to w myśl przepisów ustawy takie zamówienie udzielane jest w trybie konkursu ofert składnych przez zainteresowanych lekarzy. Konkurs taki poprzedzony jest oczywiście stosownym ogłoszeniem, w którym zawarte są wszystkie warunki i zasady udzielania świadczeń zdrowotnych, na które składane jest zamówienie, przykładowo godziny, dni ich udzielania przez poszukiwanego lekarza, zakres świadczeń, wymagane kompetencje, staż, dodatkowe umiejętności, wysokość wynagrodzenia, okres, na jaki umowa będzie zawarta itd. Wyboru najlepszej oferty dokonuje specjalnie powołana w tym celu komisja konkursowa zgodnie z kryteriami, które są jawne od samego początku konkursu dla wszystkich kandydatów i niezmienne przez cały czas trwania konkursu. Po wyborze najlepszej oferty zostaje zawarta ze „zwycięskim” lekarzem umowa na udzielanie świadczeń zdrowotnych, która jest zgodna ze złożonym przez podmiot leczniczy zamówieniem.

Mając na uwadze powyższe zasady spróbujmy odpowiedzieć na pytanie, czy w takim razie możliwe jest dokonanie zmiany podstawy zatrudnienia już pracującego w naszym szpitalu lekarza z umowy o pracę na umowę cywilnoprawną (kontrakt) bez przeprowadzania konkursu ofert, o którym mowa w art. 26 i nast. ustawy o działalności leczniczej. Odpowiedź na postanowione pytanie wydaje się być niestety negatywna, co można wywnioskować z brzmienia przepisów ustawy o działalności leczniczej. Nie ulega wątpliwości, że lekarze mogą wykonywać pracę na podstawie umów o pracę i umów cywilnoprawnych, czyli kontraktów. O możliwości wykonywania pracy na podstawie umów o pracę świadczą przepisy szczególne nakazujące wprost zatrudniać na tej podstawie osoby na konkretne stanowiska w podmiocie leczniczym, jak i przepisy o czasie pracy pracowników, zasadach wynagradzania, odprawach itp. Natomiast o kontraktach stanowi de facto art. 26 i nast. ustawy o działalności leczniczej, w którym przewidziana jest właśnie wyżej opisana specjalna procedura konkursowa w celu udzielenia zamówienia na udzielanie w określonym zakresie świadczeń zdrowotnych podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą, lub osobie legitymującej się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub określonej dziedzinie medycyny (czyli np. lekarzowi). Wskazać należy, że jeśli stroną kontraktu będzie podmiot leczniczy, który korzysta ze środków publicznych, a więc w rezultacie podlega ustawie Prawo zamówień publicznych (typowym przykładem są samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej), wówczas przy zawieraniu kontraktów z lekarzami będzie musiał co do zasady stosować procedurę konkursową przewidzianą we wskazanych wyżej przepisach ustawowych. Innymi słowy kontrakt z lekarzem – nawet takim, który już jest w szpitalu zatrudniony na umowę o pracę i strony chciałyby tylko dokonać niejako zamiany tej podstawy zatrudnienia na umowę cywilnoprawą- powinien zostać zawarty po przeprowadzeniu konkursu ofert, a nie w trybie negocjacji warunków umownych. Lekarz chcący zawrzeć ze szpitalem umowę cywilnoprawną winien więc złożyć pisemną ofertę rozpatrywaną przez szpital w trybie konkursu ofert, o ile oczywiście uprzednio taki konkurs zostanie przez szpital ogłoszony. Powyższe uwagi należy oczywiście odnieść tylko do zleceń, których wartość przekroczyłaby równowartość 14.000 euro. Natomiast do zawarcia umowy na udzielanie zamówienia nie trzeba stosować uprzedniej procedury konkursowej przez podmiot podlegający przepisom ustawy o zamówieniach publicznych w przypadku, gdy wartość takiego zamówienia nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14.000 euro. Odpowiednie przepisy wskazują, jak należy liczyć wartość zamówienia. Należy bowiem mieć na uwadze, że nie można zawierać kolejnych kontraktów z lekarzem w taki sposób, aby w rzeczywistości – choć będzie ich kilka- stanowiły one jedno ogólne zamówienie tyle, że podzielone na części ani tym bardziej nie wolno zaniżać wartości kontraktu celem zastosowania przepisu zwalniającego z konieczności przeprowadzenia konkursu. W takich bowiem przypadkach w pełni zastosowanie znajdą przepisy o konieczności przeprowadzenia procedury konkursowej. Gdyby natomiast kontrakt z lekarzem chciał zawrzeć podmiot niepodlegający ustawie prawo zamówień publicznych, np. jakaś prywatna przychodnia (niegdyś NZOZ), to wówczas nie byłoby konieczności stosowania ww. procedury konkursowej z ustawy o działalności leczniczej.

Katarzyna Mikołajczyk
aplikant radcowski