Zostałeś znieważony na forum internetowym? W świetle prawa „Gość” czy „anonim” wcale nie jest anonimowy i bezkarny.
Wszelkiego rodzaju fora internetowe to dziś codzienność. W zasadzie każdy znajdzie forum lub temat dla siebie, a jeśli nie- może założyć forum całkiem nowe, zaś już bez absolutnie większych problemów może utworzyć nowy temat dotyczący interesującej go kwestii. I tak, jak powszechne jest wyrażanie swoich poglądów, przekazywanie informacji czy rad na forach, tak samo częste jest znieważanie, poniżanie czy oczernianie innych ludzi, spółek, stowarzyszeń itp.. Najczęściej oczywiście anonimowo, a już na pewno nie będąc zalogowanym użytkownikiem. Jednakże podanie się za tzw. gościa nie oznacza w żadnym wypadku, że osoba podpisująca się w ten sposób może nas bezkarnie znieważać, a my nie jesteśmy w stanie jej zidentyfikować i pociągnąć do odpowiedzialności. Jeżeli poczułeś się poniżony wypowiedzią zamieszczoną na forum internetowym, w szczególności jeżeli zamieszczone treści są nieprawdziwe, nigdy nie miały miejsca itp., to skorzystać możesz z dwóch dróg postępowania: cywilnej lub karnej, bądź też z obu jednocześnie. Pamiętaj, że prawo gwarantuje ochronę dóbr osobistych każdemu podmiotowi prawa cywilnego (osobom fizycznym, prawnym, innym jednostkom organizacyjnym).
Po pierwsze zawsze zrób kopię obrażającej Cię wypowiedzi, najlepiej niech będzie to kopia całej strony www. Skopiuj również bezpośredni adres do komentarza, jego tytuł, godzinę wpisu. Zapamiętanie strony www forum i adresu z poniżającą wypowiedzią leży w Twoim interesie- masz już bowiem dowód na to, że taka wypowiedź rzeczywiście miała miejsce i gdzie dokładnie się znajduje. W przypadku jej usunięcia przez autora nie będziesz miał trudności z jej zlokalizowaniem.
Jeżeli zależy Ci przede wszystkim na usunięciu obraźliwego komentarza, to w pierwszej kolejności powinieneś wystosować do administratora portalu, który odpowiada za dane forum internetowe, zawiadomienie o bezprawnym charakterze postów na forum wraz z wezwaniem do usunięcia naruszenia, tj. do usunięcia obraźliwego czy nieprawdziwego wpisu. W piśmie tym musisz wskazać administratorowi, o jaki wpis dokładnie chodzi, wyjaśnić, że jest on bezprawny, nieprawdziwy, poniżający itp. i wskazać dlaczego tak właśnie uważasz. Jeżeli dobrze umotywujesz swoje pismo, to zazwyczaj administrator już na tym etapie ukryje lub usunie rzeczony komentarz. Jeżeli Twoje zawiadomienie nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, możesz wystąpić z żądaniem zaniechania naruszenia bezpośrednio do sądu, aby ten wydał orzeczenie nakazujące usunięcie wpisu. Pamiętaj jednak, że administrator portalu nie może udostępnić Ci danych osobowych, ani nawet adresu IP internauty, którego wpis Cię interesuje. Jest on bowiem związany obowiązkiem ochrony danych osobowych każdego użytkownika forum. Ze skutecznym żądaniem ujawnienia takich danych wystąpić może natomiast sąd, więc w swoim piśmie wszczynającym postępowanie musisz również złożyć o to wniosek do sądu.
Jeżeli jednak samo usunięcie wpisu Cię nie satysfakcjonuje i przez zachowanie nieprzychylnego Ci uczestnika forum poniosłeś jakąś szkodę (np. przez zamieszczone treści Twój kontrahent zerwał z Tobą umowę) bądź też poczułeś się skrzywdzony, poniżony, czujesz się źle psychicznie, wstydzisz się znajomych, utraciłeś renomę itp., to może dochodzić ewentualnego odszkodowania lub zadośćuczynienia na drodze sądowej. Takie żądanie możesz co do zasady wysunąć względem osoby, która dokonała rzeczonego wpisu. Wyjątkowo odpowiadać może także administrator forum, lecz jego odpowiedzialność powstaje dopiero wówczas, gdy nie zastosował się do wysłanego przez Ciebie wezwania do usunięcia naruszenia. Tylko wcześniejsze zawiadomienie administratora spowoduje powstanie jego odpowiedzialności za szkody, będące następstwem naruszeń dokonanych w rzeczywistości przez internautę. Wyłączenie odpowiedzialności cywilnej administratora portalu internetowego ma miejsce wtedy, gdy administrator, w razie otrzymania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych na forum, niezwłocznie uniemożliwi dostęp do nich (tj. usunie wpis, ukryje go). Bez względu jednak na fakt, od kogo będziesz domagał się odszkodowania, musisz mieć na względzie fakt, iż to na Tobie spoczywał będzie obowiązek wykazania, że na skutek wpisu na forum rzeczywiście poniosłeś szkodę i w jakiej wysokości.
Kodeks karny przewiduje zaś w art. 216 § 2 odpowiedzialność karną za przestępstwo znieważania innej osoby (fizycznej, prawnej) za pomocą środków masowego komunikowania. Jednakże policja nie ma uprawnień do ścigania z własnej inicjatywy internauty, który zamieścił na forum obraźliwy komentarz. Nie może również sama wystosować przeciwko takiej osobie aktu oskarżenia do sądu. Ściganie odbywa się bowiem z oskarżenia prywatnego. W związku z powyższym to Ty musisz zwrócić się do policji, aby zebrała dla Ciebie dowody w sprawie i wyszczególnić te dowody (np. zwrócenie się do administratora forum o ujawnienie adresu IP, zabezpieczenie tego adresu, zwrócenie się do operatora o podanie danych osobowych właściciela ujawnionego numeru IP). Zgodnie bowiem z przepisami policja na żądanie pokrzywdzonego przyjmuje ustną lub pisemną skargę i w razie potrzeby zabezpiecza dowody. Po dokonaniu tych czynności policja przesyła skargę do właściwego sądu. Taka przesłana przez policję skarga zostanie potraktowana przez sąd jako Twój prywatny akt oskarżenia pod warunkiem, że po zawiadomieniu Cię przez sąd, że taka skarga wpłynęła, będziesz ją nadal popierał i uiścisz opłatę, do której zapłaty zostaniesz wezwany przez sąd. Jeżeli policja nie ustali danych sprawcy znieważenia, to obowiązek ten przejdzie na sąd po przekazaniu mu Twojej skargi. Decydując się na wszczęcie postępowania karnego musisz jednak pamiętać o jednej zasadniczej kwestii, mianowicie, że to Ty musisz wykazać, iż osoba, która umieściła dany post na forum, popełniła tym samym przestępstwo. Musisz przede wszystkim udowodnić jej winę. Jeżeli tego nie dokonasz, musisz liczyć się z tym, że autor wpisu zostanie uniewinniony. Natomiast w razie wykazania, że internauta jest winny, grozić może mu kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.
Katarzyna Mikołajczyk
aplikant w Kancelarii Naworska Marszałek Płaza Sp.k. w Toruniu