Kupiłeś wadliwy towar? - poznaj swoje prawa.

Kupiłeś zegar, który śpieszy się o godzinę? Twoja zmywarka nie pobiera wody, a nowiutka biała bluzka w czarne grochy po pierwszym praniu stała się prawie całkiem czarna? W takich sytuacjach masz prawo domagać się od sprzedawcy określonych działań.

W przypadku, w którym kupiłeś określony towar, a następnie stwierdziłeś, że jest on niezgodny z zawartą umową, a więc w rezultacie niezgodny z tym, na co umówiłeś się ze sprzedawcą i o czym byłeś zapewniany przy zakupie, to przysługują Ci określone roszczenia z tytułu tzw. niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. Jest jednak kilka warunków.

Po pierwsze musisz dokonać zakupu jako konsument, a więc bez związku z jakąkolwiek działalnością gospodarczą lub zawodową.

Po drugie musisz dokonać sprzedawcy zgłoszenia tej niezgodności w ustawowo określonych terminach. Terminy są dwa. Po pierwsze- rękojmia obowiązuje dwa lata od wydania towaru, więc jeżeli wady ujawnią się później, to nie znajdzie ona już zastosowania. Czasami sprzedawca może Ci sugerować, że ponieważ oddajesz rzecz po jakimś czasie od jej zakupu i już jej używałeś, rękojmia obowiązuje jedynie przez rok. Myli się. Rzeczywiście mogłoby tak być, ale tylko wtedy, gdybyś kupił rzecz już od początku jako używaną i umówił się na ten krótszy- roczny- termin ze sprzedawcą.

Po trzecie - należy dokonać sprzedawcy zgłoszenia (zawiadomienia) o wykryciu wady w terminie 2 miesięcy od tego dnia. Jest to tzw. zgłoszenie reklamacyjne. Jeżeli np. pierwszego prania czarno-białej bluzki dokonałeś 1 marca i wtedy właśnie stwierdziłeś, że czarne grochy farbują, to zgłoszenia reklamacyjnego musisz dokonać najpóźniej 1 maja. Bardzo ważne jest, abyś mógł udowodnić, że zachowałeś oba te terminy - dlatego zgłoszenia najlepiej dokonać na piśmie i wysłać listem poleconym, albo też złożyć sprzedawcy osobiście za potwierdzeniem odbioru.

Czego możesz żądać, jeżeli towar rzeczywiście jest niezgodny z umową, a zachowałeś oba terminy? Uprawnienia, jakie służą kupującemu w w/w sytuacji dzielą się na dwie grupy. Przede wszystkim można, a na początek nawet trzeba, wystąpić do sprzedawcy z roszczeniem o naprawę lub wymianę towaru. Trzeba dokonać wyraźnego wyboru, sprzedawca nie ma obowiązku domyślać się, czego od niego żądasz. Pamiętaj, że to Twój suwerenny wybór- sprzedawca nie może Ci niczego narzucać w tej mierze. Nie musisz też w takim wypadku najpierw żądać naprawy, a dopiero potem wymiany. To Ty decydujesz, co jest dla Ciebie lepsze.

Po dokonaniu zgłoszenia sprzedawca ma 14 dni (kalendarzowych, nie roboczych) na ustosunkowanie się do niego, tj. wyjaśnienie, czy uznaje Twoje roszczenie za zasadne i czy w związku z tym naprawi/wymieni produkt, czy też odmawia- z podaniem przyczyny takiej decyzji. Ustosunkowanie się może przybrać formę pisemną, telefonu do kupującego, faksu itp. Milczenie sprzedawcy, a więc brak odpowiedzi w ciągu 14 dni, działa na korzyść kupującego- w braku reakcji uważa się bowiem, że uznał on zgłoszone żądanie za uzasadnione. Innymi słowy- przyznał Ci rację i jest zobowiązany do naprawy/wymiany (zależnie od tego, co wcześniej wybrałeś).

Natomiast do drugiej grupy uprawnień kupującego należą żądanie obniżenia ceny lub prawo odstąpienia od zawartej umowy. Te uprawnienia zostają uruchomione jednak dopiero w drugiej kolejności, po uprzednim zgłoszeniu żądania naprawy lub wymiany towaru. Odstąpienie od umowy/żądanie stosownego obniżenia ceny jest możliwe, jeżeli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość żądaniom kupującego (naprawy/wymiany) w odpowiednim czasie lub, gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności. Przepisy nie definiują dokładnie, ile czasu ma sprzedawca, a w związku z tym, kiedy dokładnie można od umowy odstąpić/ żądać obniżenia ceny- zależy to zawsze od konkretnej sytuacji, przy czym naprawa lub wymiana powinny być dokonane w rozsądnym terminie od momentu uznania zgłoszonego żądania za zasadne. Podstawowe znaczenie ma interes kupującego, np. to, że danego produktu potrzebuje, a nie może z niego korzystać itd. Ogólnie przyjmuje się, że chodzi o dość krótki czas, „niezwłoczną” wymianę/naprawę, bezpośrednio po zdarzeniu, z uwzględnieniem jednak możliwości technicznych.

Jeżeli więc w ocenie kupującego minął już „odpowiedni czas” na uczynienie zadość jego żądaniu czy to naprawy, czy wymiany, może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Może tego dokonać w dowolnej formie, przy czym znów- najlepsza będzie forma pisemna. Równocześnie pojawia się nowe roszczenie kupującego- o zwrot zapłaconej ceny. Kupujący natomiast musi zwrócić zakupiony a niezgodny z umową towar. Jeżeli decydujesz się na odstąpienie od umowy, to musisz wziąć pod uwagę jeszcze jeden warunek- odstąpienie może nastąpić tylko wtedy, jeżeli wada była istotna. W przeciwnym razie pozostaje Ci żądanie obniżenia ceny wadliwego towaru.

Inaczej sprawa będzie przedstawiała się w sytuacji, w której kupujący dokonał zgłoszenia reklamacyjnego w oparciu o udzieloną mu przez sprzedawcę gwarancję (na podstawie wydanego dokumentu gwarancyjnego, karty gwarancyjnej itp.). W tej sytuacji przysługują jedynie uprawnienia i termin na ich zgłoszenie wskazane w takim dokumencie . Wybór pomiędzy uprawnieniami z tytułu w/w niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową a gwarancją (ta zwykle obowiązuje jednak krócej niż dwa lata) należy jednak również do kupującego i także w tej kwestii nie są dopuszczalne ograniczenia. W związku z tym, jeżeli kupiłeś towar, a sprzedawca nie udzielił Ci na niego gwarancji, to również nie musisz się martwić. Jeżeli bowiem za jakiś czas ujawnią się wady, których nie mogłeś zauważyć przy dokonywaniu zakupu, to zawsze możesz udać się z powrotem do sklepu i skorzystać z uprawnień zagwarantowanych Ci przez prawo w ramach tzw. niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową.

Katarzyna Nowak

aplikant w Kancelarii Naworska Marszałek Płaza Sp.k.