Darowizny pomiędzy najbliższą rodziną w polskim prawie podatkowym – część I.

Jeżeli planujesz darować osobie najbliższej środki pieniężne bądź rzeczy o wartości przekraczającej 9 637 zł w ciągu 5 lat i nie chcesz korzystać z usług notariusza pamiętaj o dopełnieniu wszystkich formalności. W przypadku bowiem gdy osoba którą obdarowałeś nie zgłosi darowizny do urzędu skarbowego bądź nie otrzyma jej na rachunek bankowy, będzie musiała zapłacić podatek od spadków i darowizn. Od dnia 1 stycznia 2007 r. darowizny pomiędzy najbliższymi  korzystają ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, bez ograniczenia co do wartości darowizny ale pod warunkami wskazanymi w ustawie. Co wówczas należy zrobić aby darowizna podlegała całkowitemu zwolnieniu z podatku?

Po pierwsze musi to być darowizna pomiędzy najbliższymi (chodzi tu o małżonka, zstępnych – m.in. dzieci, wnuki, wstępnych – m.in. rodzice, dziadkowie, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę).

Po drugie darowizna w formie pieniężnej musi być przelana na rachunek bankowy obdarowanego bądź przesłana przekazem pocztowym.

Po trzecie darowizna taka aby korzystać ze zwolnienia musi zostać zgłoszona w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania.

Przykładowo jeżeli matka darowała córce kwotę 20.000 zł przelewem na rachunek bankowy córki to aby taka darowizna korzystała ze zwolnienia z podatku córka musi w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania złożyć w swoim urzędzie skarbowym wg miejsca zamieszkania druk SD-Z2 wraz z dołączonym dowodem przekazania środków na rachunek bankowy. Warto aby córka zachowała dla siebie potwierdzenie nadania listu poleconego na poczcie bądź osobiście udała się do urzędu celem uzyskania potwierdzenia złożenia zgłoszenia SD-Z2.

W sytuacji gdyby powyższe formalności (zgłoszenie w ciągu 6 miesięcy na druku SD-Z2 oraz otrzymanie środków na rachunek bankowy) nie zostały dopełnione urząd skarbowy opodatkuje otrzymaną darowiznę (należy złożyć druk SD-3 w ciągu 1 miesiąca od otrzymania darowizny).

Przykład:

Gdyby matka przekazała córce pieniądze gotówką (20.000 zł) to córka musiałaby zgłosić otrzymaną darowiznę (gdyż przekracza ona kwotę wolną od podatku do wysokości której nie trzeba zgłaszać darowizny) w terminie 1 miesiąca od jej otrzymania (właściwym drukiem jest SD-3 a nie SD-Z2). Złożenie druku SD-3 spowodowałoby, że urząd wszcząłby postępowanie podatkowe i wydałby decyzję w sprawie wysokości podatku ustalając jego wartość na 313 zł (dla darowizny 20 000 zł w gotówce od matki). Natomiast gdyby córka zapomniałaby tej darowizny zgłosić wówczas urząd skarbowy w przypadku ewentualnej kontroli jej stanu majątku, w sytuacji gdyby podatniczka powołałaby się na darowiznę, której nie zgłosiła wówczas podatek wyniósłby 20 % - czyli w tej sytuacji 2073 zł!! (dla kwoty 20 000 zł).

Porada prawnika:

W sytuacji gdyby córka chciałaby uregulować swoją sytuację prawną i przypomniałaby sobie, że 2 lata temu zapomniała zgłosić darowizny od mamy do urzędu skarbowego, należałoby ustalić czy aby na pewno stroną umowy darowizny była tylko matka, czy np. stroną umowy darowizny w rzeczywistości nie byli jednak rodzice. W sytuacji gdyby stroną umowy darowizny byliby jednak rodzice córka miałaby dwie kwoty wolne 9637zł w ciągu 5 lat (jedną od matki – strony umowy darowizny, drugą od ojca również jako stronę umowy darowizny). Następnie trzeba by się zastanowić czy wykroczenie skarbowe w postaci niezgłoszenia darowizny w terminie jest już przedawnione, jeśliby się okazałoby się, że nie – należałoby złożyć pismo – czynny żal - powodujące, że podatniczka nie zostałaby ukarana mandatem za wykroczenie skarbowe. Następnie córka powinienna sporządzić dwa zgłoszenia na druku SD-3 (jedno zgłoszenie dotyczące darowizny od matki, drugie dotyczące darowizny od ojca). Urząd wydałby dwie decyzje i ustaliłby wysokość podatku na 2 x 11 zł (przy darowiznach wynoszących w sumie 20 000 zł). 

Anna Celińska 

aplikant radcowski 

w Kancelarii Naworska Marszałek Płaza Sp.k.

w Toruniu